Επανάσταση στην αντιμετώπιση της τύφλωσης: Εμβόλιο mRNA μειώνει τον εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας

Ένα νέο εμβόλιο mRNA ανοίγει τον δρόμο για την αντιμετώπιση σοβαρών παθήσεων της όρασης, και κυρίως την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Τα αποτελέσματα των δοκιμών σε πειραματόζωα έδειξαν εντυπωσιακή μείωση της παθολογικής ανάπτυξης αιμοφόρων αγγείων στον αμφιβληστροειδή, η οποία αποτελεί τον κύριο μηχανισμό που οδηγεί σταδιακά σε τύφλωση. Αν το εύρημα αυτό επαληθευθεί και σε ανθρώπινες μελέτες, θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται χρόνιες παθήσεις των ματιών που μέχρι σήμερα απαιτούν επώδυνες και συχνές ενέσεις μέσα στο μάτι.

Η πρόκληση των σημερινών θεραπειών

Όπως διαβάζουμε στο The Brighter Side News, η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι μια από τις κυριότερες αιτίες απώλειας όρασης σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Η νόσος προκαλείται όταν η διαρροή υγρού από νέα αγγεία που σχηματίζονται στον αμφιβληστροειδή καταστρέφουν σταδιακά τα κύτταρα της όρασης. Η θεραπεία μέχρι σήμερα στηρίζεται στα λεγόμενα αντι-VEGF φάρμακα, τα οποία πρέπει να χορηγούνται με ενδοφθάλμιες ενέσεις, συχνά κάθε μήνα. Παρότι αποτελεσματικά, η διαδικασία είναι επώδυνη, χρονοβόρα και σε βάθος χρόνου αρκετοί ασθενείς χάνουν μέρος της όρασής τους, είτε επειδή σταματούν τις θεραπείες είτε επειδή αυτές παύουν να είναι το ίδιο αποδοτικές.

Οι ερευνητές από την Ιαπωνία αξιοποίησαν την εμπειρία από τα εμβόλια για την COVID-19 και μετέφεραν την ίδια πλατφόρμα mRNA σε έναν εντελώς διαφορετικό τομέα. Οπως περιγράφεται στη μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό ScienceDirect δημιούργησαν ένα εμβόλιο που δίνει εντολή στον οργανισμό να παράγει μια ακίνδυνη μορφή της πρωτεΐνης LRG1, η οποία σχετίζεται με την παθολογική αγγειογένεση. Ο οργανισμός με αυτόν τον τρόπο παράγει αντισώματα που εμποδίζουν την πρωτεΐνη, περιορίζοντας έτσι τον σχηματισμό νέων αγγείων που απειλούν την όραση.

Ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε πειραματόζωα

Στις δοκιμές σε ποντίκια, η δράση του νέου εμβολίου ήταν εντυπωσιακή. Η χορήγησή του μείωσε κατά περίπου 85% τη διαρροή από τα νέα αγγεία και κατά 82% την έκταση των βλαβών. Σε άλλο μοντέλο με γενετικά τροποποιημένα ζώα, η μείωση των παθολογικών αγγείων άγγιξε το 55% σε διάστημα λίγων εβδομάδων. Ταυτόχρονα, διαπιστώθηκε σημαντική μείωση των φλεγμονωδών κυττάρων στον αμφιβληστροειδή, χωρίς να παρατηρηθεί βλάβη σε υγιείς ιστούς ή σε άλλα όργανα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι το εμβόλιο χορηγήθηκε με ένεση στο μπράτσο, χρησιμοποιώντας νανοσωματίδια για να μεταφέρουν το mRNA με ασφάλεια στα μυϊκά κύτταρα. Τα πειραματόζωα έλαβαν δύο δόσεις σε διάστημα δύο εβδομάδων και ανέπτυξαν ισχυρή ανοσολογική απόκριση. Αυτό σημαίνει ότι, θεωρητικά, στο μέλλον οι ασθενείς με σοβαρές παθήσεις των ματιών θα μπορούσαν να απαλλαγούν από τις επίπονες ενδοφθάλμιες ενέσεις και να υποβάλλονται σε έναν απλό εμβολιασμό που θα προσφέρει μακροχρόνια προστασία.

Φυσικά, οι επιστήμονες τονίζουν ότι τα αποτελέσματα είναι ακόμη σε πειραματικό στάδιο και απαιτούνται πολλά βήματα μέχρι να εφαρμοστεί σε ανθρώπους. Δεν είναι ακόμα σαφές ποια δόση θα είναι κατάλληλη, πόσο θα διαρκεί η προστασία ή αν η ίδια προσέγγιση θα είναι το ίδιο αποδοτική αλλά και ασφαλής για τον άνθρωπο. Ωστόσο, το γεγονός ότι δεν παρατηρήθηκαν παρενέργειες σε ζωτικά όργανα όπως στο ήπαρ ή στα ίδια τα μάτια αποτελεί ένα αισιόδοξο σημάδι για τα επόμενα βήματα. Έτσι, η πρακτική σημασία αυτής της μελέτης είναι ότι μπορεί να προσφέρει μια επαναστατική εναλλακτική για εκατομμύρια ανθρώπους που κινδυνεύουν να χάσουν την όρασή τους.